Pokrzywdzenie wierzyciela
Chęć dochodzenia spłaty zobowiązania przez dłużnika są jak najbardziej zrozumiałe, dlatego w art. 527 Kodeksu Cywilnego, została uregulowana skarga pauliańska, mająca na celu zapobieganie skutkom działań na niekorzyść wierzyciela.
Zacznijmy zatem od pokrzywdzenia. W myśl art. 527 §2: Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Wskazuje to na fakt, że pokrzywdzenie wierzyciela jest związane ze stanem majątkowym dłużnika. Dłużnik odpowiada całym swoim majątkiem za zaciągnięte zobowiązania oraz w dalszym ciągu może zaciągać nowe zobowiązania, co może doprowadzić do stanu niewypłacalności.
Kiedy dłużnik jest niewypłacalny?
Dłużnik jest uznawany za niewypłacalnego, jeżeli nie jest w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań pieniężnych, czyli gdy jego majątek nie wystarcza na pokrycie długów. Bądź gdy świadczenie nie zostanie zaspokojone w toku egzekucji, również świadczy o jego niewypłacalności.
Istnieje 5 przesłanek do skorzystania ze skargi pauliańskiej:
- istnienie wierzytelności wobec dłużnika;
- dokonanie przez dłużnika czynności prawnej;
- uzyskanie korzyści majątkowej przez osobę trzecią;
- dokonanie czynności prawnej przez dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela;
- działanie osoby trzeciej w złej wierze.
Wierzytelność, która przysługuje wierzycielowi wobec dłużnika musi spełniać dwa warunki: musi być zaskarżalna oraz musi być świadczeniem pieniężnym.
Dokonana czynność prawna przez dłużnika może być czynnością dwustronną, czyli np. umową lub może być czynnością jednostronną. np. sporządzenie testamentu.
Przesłanką do dokonania skargi pauliańskiej, może być również uzyskanie korzyści majątkowej przez osobę trzecią, czyli szeroko rozumiane nabycie praw majątkowych. Wtedy wraz z tą korzyścią, majątek dłużnika się uszczupla, powodując jego niewypłacalność.
Dokonanie czynności prawnej przez dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, następuje wtedy gdy dłużnik jest świadomy, że dokonana przez niego czynność może doprowadzić do niemożności zaspokojenia wierzyciela.
Aby było możliwe skorzystanie ze skargi paulińskiej po stronie osoby trzeciej, musi wystąpić: świadomość o pokrzywdzeniu wierzyciela lub możliwość zdobycia takiej wiedzy. Jeżeli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, to w dalszym ciągu daje możliwość skorzystania z tejże skargi.
Złożenie skargi pauliańskiej
Skarga pauliańska jest pozwem, czyli jej złożenie następuje w sądzie. Wysokość opłat sądowych wynosi 5% wartości przedmiotu sporu. Uznania czynności prawnej za bezskuteczną nie będzie można żądać po upływie 5 lat od dnia jej dokonania.
